فولاد اکسین خوزستان و ترسیم افق جدید در صنعت انرژی 

تیتر20 - مدیر عامل شرکت فولاد اکسین خوزستان اعلام کرده است این شرکت با اتکا به دانش فنی، توان تخصصی و تجهیزات پیشرفته، موفق شد برای نخستین بار در کشور ورق فولادی با گریدAPI5L X65MS  ویژه خطوط انتقال نفت و گاز ترش را تولید کند.

تولید موفقیت‌آمیز ورق فولادی مقاوم در برابر گازهای ترش در فولاد اکسین خوزستان را نمی‌توان صرفاً یک خبر صنعتی دانست. این اتفاق در واقع تغییری بزرگ در زیرساخت انرژی و صنعت فولاد کشور است؛ تغییری که می‌تواند جایگاه ایران را در زنجیره جهانی انرژی و صنایع بالادستی و پایین‌دستی به سطحی بالاتر ارتقا دهد. این ورق خاص پیش از این تنها در اختیار چند کشور پیشرفته قرار داشت و همین موضوع اهمیت این دستاورد را دوچندان می‌کند.

در شرایطی که توسعه میادین گازی کشور به ویژه در مناطق جنوبی و پارس جنوبی یکی از اولویت‌های راهبردی ایران محسوب می‌شود، تولید این محصول می‌تواند سرنوشت پروژه‌های عظیم انرژی را تغییر دهد و ضمن کاهش وابستگی، مسیر جدیدی برای ارزآوری و قدرت صنعتی کشور باز کند.

در صنعت نفت و گاز، خطوط انتقال اهمیت حیاتی دارند و پایداری آن‌ها مستقیماً بر امنیت انرژی کشور اثر می‌گذارد. گازهای ترش (حاوی سولفید هیدروژن) به شدت خورنده هستند و لوله‌های معمولی در برابر آن‌ها مقاومت کافی ندارند. تنها نوع خاصی از ورق فولادی می‌تواند در ساخت لوله‌هایی به کار رود که در برابر این شرایط سخت دوام بیاورند. این نوع ورق‌ها به دلیل فناوری پیشرفته و پیچیدگی تولید، در انحصار تعداد محدودی از کشورها بوده است.

در سال‌های گذشته، برای اجرای پروژه‌هایی نظیر خطوط انتقال گاز از پارس جنوبی و شمالی، ایران ناچار به واردات این ورق با هزینه بالا و شرایط محدودکننده بود. در واقع این ورق یک حلقه گلوگاهی در زنجیره انتقال انرژی کشور بود. تولید آن در داخل، به معنای بسته شدن یکی از حساس‌ترین نقاط وابستگی صنعتی ایران است؛ نقطه‌ای که سال‌ها به عنوان یک مانع استراتژیک شناخته می‌شد.

تحریم‌ها و محدودیت‌های بین‌المللی طی یک دهه گذشته نشان داد که اتکا به منابع خارجی در پروژه‌های زیرساختی نفت و گاز می‌تواند کل طرح‌ها را به بن‌بست بکشاند. تأمین تجهیزات و مواد اولیه حیاتی مانند ورق فولادی مقاوم، همیشه با ریسک بالا، تأخیر و هزینه‌های سنگین همراه بوده است.

اکنون با تولید داخلی این محصول در فولاد اکسین خوزستان، کشور می‌تواند بدون نگرانی از نوسانات خارجی، به طراحی و اجرای پروژه‌های انتقال گاز ادامه دهد. این اتفاق نه‌تنها از نظر فنی اهمیت دارد، بلکه ثبات و سرعت در اجرای پروژه‌های ملی را نیز افزایش می‌دهد. پروژه‌هایی که پیش‌تر با هر اختلال وارداتی ماه‌ها به تعویق می‌افتادند، اکنون پشتوانه‌ای داخلی و مطمئن دارند.

ارزش اقتصادی این دستاورد به‌مراتب بیشتر از قیمت یک محصول فولادی است. براساس برآوردهای رسمی، در طرح‌های بزرگ انتقال گاز کشور، بیش از دو میلیون تن از این نوع ورق مورد نیاز است. اگر این میزان از خارج تأمین می‌شد، هزینه‌ای معادل چند میلیارد دلار به اقتصاد کشور تحمیل می‌کرد. تولید داخلی این محصول به معنای صرفه‌جویی ارزی چشمگیر و جلوگیری از خروج منابع مالی است.

علاوه بر این، ایران با توجه به موقعیت جغرافیایی و حجم بالای پروژه‌های انرژی در کشورهای منطقه (مانند عراق، قطر، عمان و ترکمنستان)، این توان را دارد که به تأمین‌کننده منطقه‌ای این نوع ورق تبدیل شود. کشورهایی که پروژه‌های انتقال گاز مشابه دارند، معمولاً از همین نوع ورق استفاده می‌کنند و اگر ایران بتواند کیفیت تولید خود را تثبیت و استانداردهای بین‌المللی را اخذ کند، صادرات این محصول می‌تواند به یک منبع جدید ارزآوری تبدیل شود. ایران نیازی ندارد بازار جهانی را تصاحب کند؛ تنها گرفتن سهم منطقی از بازار منطقه‌ای می‌تواند تأثیر اقتصادی بزرگی بر کشور بگذارد.

تولید این نوع ورق باعث می‌شود صنعت فولاد دیگر یک صنعت جدا از نفت و گاز نباشد، بلکه به یک حلقه اصلی در زنجیره ارزش انرژی کشور تبدیل شود. این پیوند، می‌تواند چند پیامد داشته باشد. از جمله: ایجاد ارزش افزوده بیشتر در داخل کشور به‌جای صادرات خام فولاد، رونق صنایع پایین‌دستی فولاد با تمرکز بر محصولات با ارزش بالا، کاهش هزینه پروژه‌های ملی از طریق تأمین داخلی، افزایش تاب‌آوری صنعتی کشور در برابر شوک‌های خارجی به بیان ساده، فولاد اکسین از یک تولیدکننده ورق به یک شریک راهبردی صنعت انرژی کشور تبدیل می‌شود؛ جایگاهی که می‌تواند مسیر توسعه صنعتی ایران را تغییر دهد.

تولید ورق مقاوم در برابر گاز ترش مستلزم فناوری پیچیده‌ای است. این محصول باید در برابر خوردگی، فشار بالا و شرایط سخت عملیاتی مقاومت کند و همین موضوع باعث می‌شود فرایند تولید آن شامل کنترل دقیق ترکیب شیمیایی، عملیات نورد پیشرفته و آزمون‌های کیفی متعدد باشد. موفقیت در این مرحله، در واقع دستاوردی فناورانه محسوب می‌شود.

در دنیای امروز، انرژی فقط یک کالای اقتصادی نیست؛ یک اهرم ژئوپلیتیکی است. کشورهایی که توان کامل طراحی، ساخت، انتقال و صادرات انرژی را در اختیار دارند، در معادلات سیاسی و اقتصادی منطقه نقش پررنگ‌تری ایفا می‌کنند. ایران با تولید این ورق، یک قدم مهم به سمت تکمیل این زنجیره برداشته است.

این توانایی می‌تواند در پروژه‌های مشترک انرژی با کشورهای همسایه، مذاکرات صادرات گاز و حتی طرح‌های خط لوله فرامنطقه‌ای، قدرت چانه‌زنی کشور را افزایش دهد. در واقع ایران از یک خریدار به یک تولیدکننده و بازیگر فعال در بخش زیرساختی انرژی تبدیل می‌شود.

چنین پروژه‌هایی فقط یک دستاورد فناورانه نیستند؛ اثر مستقیم بر اشتغال و رونق صنعتی دارند. برای تولید این نوع ورق، نیروی انسانی ماهر، تجهیزات پیشرفته و همکاری میان صنایع مختلف مورد نیاز است. این یعنی ایجاد فرصت‌های شغلی پایدار در حوزه‌های مهندسی، کنترل کیفیت، حمل‌ونقل و خدمات صنعتی.

همچنین، این پروژه باعث انتقال و تثبیت دانش فنی در داخل کشور می‌شود و به رشد مهارت‌های تخصصی مهندسان و کارگران ایرانی کمک می‌کند. به این ترتیب پایه‌ای برای توسعه فناوری‌های پیشرفته‌تر در آینده فراهم می‌شود.

تولید ورق فولادی مقاوم در برابر گازهای ترش در فولاد اکسین خوزستان را می‌توان به عنوان نقطه آغاز یک مسیر بلندمدت در توسعه صنعتی کشور دید. این دستاورد اگر با برنامه‌ریزی دقیق برای افزایش ظرفیت تولید، اخذ استانداردهای بین‌المللی و ایجاد شبکه صادرات منطقه‌ای همراه شود، می‌تواند ایران را از یک مصرف‌کننده صرف به یکی از بازیگران تأثیرگذار زنجیره انرژی در خاورمیانه تبدیل کند.

این محصول می‌تواند زمینه‌ساز شکل‌گیری صنایع پایین‌دستی جدید، افزایش جذابیت سرمایه‌گذاری در بخش انرژی و تقویت قدرت صنعتی کشور شود. در واقع، فولاد اکسین با این اقدام نه فقط یک نیاز را پاسخ داده، بلکه در حال باز کردن مسیر تازه‌ای برای آینده صنعت انرژی و فولاد ایران است؛ مسیری که می‌تواند اقتصاد کشور را از اتکای صرف به فروش منابع خام، به سمت خلق ارزش افزوده و قدرت صنعتی واقعی هدایت کند.